Еўрадэпутатка Карын Карлсбро: Санкцыйны спіс супраць рэжыму Лукашэнкі павінен быць пашыраны

Дэпутатка Еўрапейскага парламента ад Швэцыі Карын Карлсбро у інтэрв'ю Charter97.org пракаментавала ўжо ўведзеныя і рыхтаваныя санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі.

- Беларусы выходзяць на акцыі супраць дыктатуры ўжо чатыры месяцы. У апошнюю нядзелю дзясяткі тысяч беларусаў зноў выйшлі на вуліцы гарадоў. Скажыце шчыра, ці здзівілі беларусы Еўразвяз, ці

былі гатовыя краіны Еўропы да такога развіцця падзей?

- Я думаю, ніхто не мог чакаць, што гэта адбудзецца. Беларускі народ - надзвычай смелы. Ён смялейшы, чым хто-небудзь мог чакаць. Еўрапейскі Звяз, а таксама розныя зацікаўленыя бакі і

дэпутаты Еўрапейскага парламента сочаць за тым, што адбываецца на вашых вуліцах кожны дзень, але асабліва па выходных. Мая рэакцыя - поўная павага да ўсіх беларускім пратэстоўцаў, якія

працягваюць свае смелыя дэманстрацыі ў гэты складаны час.

- Як вы ацэньваеце апошні прыняты пакет санкцый ЕЗ супраць рэжыму Лукашэнкі?

- Я настроеная вельмі крытычна, бо гэтыя санкцыі павінны былі прыйсці значна раней. Але гэта быў важны крок, і добра, што яны ўведзеныя.

Мы прасілі ўвесці іх доўгі час, гэта была вельмі павольная рэакцыя з боку Еўрапейскага Звязу. Я думаю, што ЕЗ павінен працаваць лепш.

Цяпер у нас ёсць санкцыі, але я ўсё яшчэ думаю, што павінен быць больш доўгі спіс асоб, на якіх распаўсюджваюцца санкцыі. Я радая, што сам Лукашэнка быў уключаны, бо была дыскусія, ці

павінен ён там быць ці не. Я задаволена тым, што ў выніку ён быў уключаны, але спіс павінен быць даўжэйшы. Я выступаю за новы пакет санкцый.

- Што вы чакаеце ад нядаўна ўзгодненага трэцяга пакета санкцый?

- Я думаю, што і гэты спіс занадта кароткі, бо ў прыгнёт беларусаў залучана значна больш людзей. Даволі лёгка вызначыць людзей, якія знаходзяцца на пасадах, і людзей, якія чыняць гвалт ці

нясуць адказнасць за гвалт на вуліцах. Я думаю, што спіс павінен быць пашыраны для значна большай колькасці асоб.

Павіннв быць дадзенае выразнае пасланне: калі вы бераце ўдзел у гвалце і прыгнёце грамадзян Беларусі, за гэта будзе расплата.

- ЕЗ увёў першыя санкцыі 2 кастрычніка аднак гвалт на вуліцах Беларусі ўсё яшчэ працягваецца. Як вы думаеце, што яшчэ можа зрабіць ЕЗ, каб дапамагчы беларусам?

- Па-першае, спіс людзей, на якіх распаўсюджваюцца санкцыі, павінен быць пашыраны. Другое - гэта доўгатэрміновая перспектыва. Гэта зойме больш часу, але я думаю, што супрацоўніцтва паміж

Еўрапейскім Звязам і Беларуссю ў рамках Усходняга партнёрства павінна быць перагледжанае. Усе тыпы падтрымкі з боку Еўрапейскага Звязу краіне павінны быць разгледжаныя ў святле таго, што там

адбываецца.

Яшчэ адна важная рэч у тым, што Еўрапейскі Звяз, як і іншыя міжнародныя арганізацыі, маглі б адыграць важную ролю ў падтрымцы беларускіх актывістаў і пратэстоўцаў, арганізаваць нейкую

ўстанову, нейкі орган, які паклапоціцца аб усіх доказах, сабраць сведчанні ад людзей, бо заўтрашняя Беларусь павінна стварацца на праўдзе.

Важны момант на будучыню: даць беларусам магчымасць падзяліцца сваім досведам, расказаць свае гісторыі, сабраць іх, бо людзі, якія нясуць адказнасць за гвалт на вуліцах, павінны ведаць, што

правасуддзе будзе. І ў будучыні ім давядзецца ўзяць на сябе адказнасць за тое, што яны робяць тут і цяпер. Вось чаму важна збіраць гісторыі затрыманых. Не заўсёды, але часам людзі ведаюць,

хто іх збівае, і ведаюць, хто нясе адказнасць за гвалт.

- Як вы думаеце, ЕЗ павінен увесці шырокія эканамічныя санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі?

- Я адкрытая для санкцый, якія працуюць. Мы павінны выкарыстоўваць усе мірныя інструменты ў наборы, якія працуюць, бо тое, што адбываецца цяпер у Беларусі, проста недапушчальна.

-- Падчас нядзельных пратэстаў тэлекамунікацыйныя кампаніі адключаюць мабільны інтэрнэт, каб мінімізаваць плынь інфармацыі. Адна з такіх кампаній - аўстрыйская А1. Як вы думаеце, ці павінен

ЕЗ увесці санкцыі супраць кампаній, якія фактычна супрацоўнічаюць з рэжымам Лукашэнкі?

Тэлекамунікацыйныя кампаніі нясуць адказнасць перад кліентамі, і я падняла тэму аб кампаніі, якую вы згадалі, у Еўрапейскім парламенце.

Я напісала ім ліст, каб папрасіць іх спыніць выкананне загадаў Лукашэнкі. Агульным стандартам павінна быць тое, што ўсе міжнародныя кампаніі, якія працуюць з інтэрнэт-аператарамі і

аператарамі сувязі, не прымаюць загады дыктатараў.

Я таксама зразумела, што вельмі важна, каб беларускі народ меў доступ да інтэрнэту. Таму гэта вельмі складаная сітуацыя. Міжнародныя кампаніі павінны ўзяць на сябе адказнасць за свае

паводзіны, і мы чакаем ад іх значна большага.

- Што могуць звычайныя беларускія грамадзяне зрабіць для садзейнічання мерам ЕЗ супраць рэжыму Лукашэнкі?

- Я і мае калегі спрабуем сачыць за сітуацыяй у Беларусі па ўсіх наяўных у нас каналах. Мы спрабуем наладзіць кантакт з грамадзянскай супольнасцю і рознымі праваабарончымі арганізацыямі.

Важна, каб праўда пра Беларусь дасягнула астатняга свету. Калі я атрымліваю лісты, калі я бачу, што адбываецца ў сацыяльных сетках, я ведаю, што ўсё гэта мае значэнне. Мы слухаем, мы хочам

ведаць, што адбываецца. У астатнім свеце, у астатняй Еўропе, а таксама ў Швэцыі вельмі шмат людзей, якія клапоцяцца пра тое, што адбываецца ў свеце.

Усе гісторыі, якія распавядаюць пра сітуацыю ў Беларусі, павінны даходзіць да нас. Мы можам дзейнічаць толькі ў тым выпадку, калі ў нас ёсць праўдзівая і актуальная інфармацыя. Я проста хачу

паведаміць беларусам: уся інфармацыя, якую мы атрымліваем ад вас, вельмі важная, мы яе выкарыстоўваем і засноўваем на ёй свае пазіцыі.

- Якое значэнне мае перанос хакейнага турніру (IIHF) з Беларусі?

- Звычайна мы кажам, што спорт і палітыка - гэта розныя рэчы, але ў Беларусі гэта вельмі шчыльна звязана адзін з адным, асабліва калі гаворка ідзе пра беларускі хакей. Праводзіць міжнародны

чэмпіянат у Беларусі цяпер немагчыма. Гэта ўсё адно, што гуляць у хакей з самім дыктатарам. Як мне вядома, гэта ўлюбёны тып спорту Лукашэнкі. Дапусціць гэту хакейную падзею - усё адно, што

даць яму найлепшы падарунак, які ён мог бы пажадаць.

На знак салідарнасці з беларускім народам і прысутнымі мы не павінны адпраўляць нашы хакейныя каманды ў Беларусь. Гэта таксама пытанне бяспекі, бо туды цяпер немагчыма паехаць. Бяспека не

можа быць гарантаваная ў краіне, дзе ўсе могуць быць збітыя на вуліцах. Мы не можам накладваць санкцыі на рэжым - і ў той жа час гуляць з ім у хакей. Гэта проста немагчыма. Я сабрала подпісы

ў Еўрапейскім парламенце ў гэтым пытанні, а таксама сабрала подпісы сярод швэдскіх дэпутатаў, каб паставіць пытанне перад швэдскай хакейнай арганізацыяй. У пятніцу, 4 снежня, швэдская

хакейная арганізацыя заявіла, што ўважае за лепшае перанесці турнір з Беларусі. Гэта быў добры сігнал са швэдскага боку.

У Беларусі - нелегітымны рэжым, Лукашэнка - гэта дыктатар, мы ўвялі санкцыі супраць яго, мы робім палітычныя заявы, і для нас немагчыма паехаць і сядзець з ім у адным месцы, назіраючы за

хакеем і будучы ягоным госцем. Гэта палітычная пазіцыя, і я думаю, што яна апраўданая, калі мы бачым, што адбываецца на вуліцах Беларусі, гэта жудасны гвалт у дачыненні да грамадзян усіх

узростаў - жанчын, мужчын, маладых, старых. Гэта не толькі тэма для палітычнай сферы, але і пытанне для грамадзянскай супольнасці, спартыўных арганізацый, навукоўцаў і ўсіх нас. Мы павінны

заняць пазіцыю, мы павінны падумаць аб тым, як наша ўласная дзейнасць можа падтрымаць пратэстоўцаў у Беларусі. Гэта тое, пра што ўсе грамадства можа падумаць.

- У ідэальным выпадку судовыя працэсы над асобамі, якія зрабілі злачынствы, будуць праходзіць у Беларусі. Але калі гэта немагчыма з якіх-небудзь прычын, як вы думаеце, ці ёсць імавернасць

таго, што гэтыя судовыя працэсы будуць праведзены ў Швэцыі пад універсальнай юрысдыкцыяй? Ці можа Швэцыя дапамагчы ў зборы доказаў, аналізе, судовым пераследзе і расследаванні?

- Я думаю, што гэта пытанне для апазіцыі. Я думаю, што мы можам многае зрабіць з нашага боку, з боку Еўрапейскага Звязу. Разам з міжнароднымі арганізацыямі мы можам найлепшым чынам

падтрымаць і аблегчыць для беларусаў задачу збіраць асобныя гісторыі, сведчанні і доказы. Але я думаю, што вельмі важна, каб такі механізм або інстытут быў распрацаваны беларускай апазіцыяй.

Усе дэмакратыі павінны быць гатовыя зрабіць тое, што трэба, бо аднойчы, і я спадзяюся, што гэта адбудзецца найбліжэйшым часам, ваша краіна пачне рух наперад, правядзе новыя выбары, а таксама

разбярэцца з усімі жудаснымі рэчамі, якія адбыліся ў апошнія месяцы. Я думаю, што Еўрапейскі Звяз, а таксама мая краіна абавязаны дапамагчы, калі нас папросяць або спатрэбіцца.